Motorun Periyodik Bakımları

1. Hava Filtresi Bakımı

         Motorun çalışması esnasında motor silindirlerine büyük miktarlarda hava alınır.
Silindirler içine alınan havanın toz yada kum gibi aşındırıcılardan temizlenmesi amacıyla
hava filtreleri kullanılır.


         Hava filtresi içindeki filtre elemanı, motora giren hava içinden geçerken zararlı
parçacıkları tutar. Filtre elemanı, zaman içinde havanın içindeki yabancı maddelerin üzerinde
birikmesi sebebiyle hava geçirgenliğini kaybeder. Bu duruma hava filtresinin tıkanması da
denir. Dolayısı ile periyodik bakımdaki değişiklik dışındaki zamanlarda, filtreye giriş yönünün aksi yönde tazyiklı hava tutularak filtre süre vakit temizlenebilir.



         Hava filtresinin tıkanması, motorun içine (silindirlere) giren hava akışında zorlanmaya niçin olur. Böyle bir durumda motor çekişten düşer, yakıt sarfiyatı artar ve motorun performansı düşer. Bu yüzden hava filtre elemanın periyodik olarak değiştirilmesi gereklidir. Yağ banyolu filtreler ise zaman zaman temizlenir ve içindeki yağ yenilenir.

Kağıt elemanlı Hava Filtresi

Yakıt Filtresi Bakımı

Yakıt filtresi, yakıt içindeki yabancı maddelerin yakıttan ayrıştırılması için kullanılır. Böylece yabancı maddelerin yakıt sistemi elemanlarına ulaşması engellenir.

Yakıt deposu içindeki yakıt dikkate kıymet bir oranda yabancı madde ve su ihtiva edebilir. Yabancı maddelerin ve suyun yakıt sistemi elemanlarına ulaşması durumda tıkanıklıklara, aşınmalara ve korozyon gibi sorunlara yol açarak yakıt sisteminin arızalanmasına neden olur.

Yakıtı süzme görevini yürüten yakıt filtresi, yakıtı süzerken üzerinde biriken yabancı maddelerden dolayı tıkandırılmış olduğunda veya süzme görevini tam yapması imkansız duruma geldiğinde filtre performansında düşme olur. Bu konum yakıt sistemine yeterli miktarda yakıtın ulaşmasına engel olur. Sonuçta motorda düzensiz çalışma meydana gelir ve motorun performansı düşer.

Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı yakıt filtreleri periyodik olarak değiştirilmelidir.

Bujilerin, Buji Kablolarının Bakımı

Bujilerin görevi, silindir içinde sıkıştırılmış olan yakıt hava karışımını bir elektrik kıvılcımı ile ateşlemektir

Bujilerin Durumu

Buji elektrotları yanma odasındaki zor şartlar nedeniyle zamanla erozyona uğrar ve elektronların arasındaki boşluk artar. Bu durum kıvılcımın elektrotlar (tırnaklar) arasından atlamasını zorlaştırır.



Ayrıca motorun çalışması esnasında bujinin uç izolatörü ve elektrotlar üzerinde yanma sonucu oluşan partiküller birikir. Bu biriken atıklar kısa devreye neden olarak kıvılcımın tırnaklar arasından atlamasını engeller. Bu vaziyet ateşlemenin fenaleşmesine ve motor performansının düşmesine niçin olur. Motor kafi gücü ve torku üretemez, yakıt sarfiyatı artar, motor düzensiz çalışır.

Yukarıda belirtilen sebeplerden dolayı bujiler zaman içinde görevini tam olarak yerine getiremez bir hâle gelir. Bu yüzden bujiler periyodik bakımlar esnasında değiştirilir. Periyodik olarak ömrünü doldurmamış ve iyi durumdaki bujiler ise kum püskürtmeli buji temizleme aygıtı ile temizlenip sentil kullanılarak katalog değerine nazaran tırnak aralıkları ayarlanır. Bu şekilde buji tekrar kullanılabilir. Temizleme cihazı yok ise tel fırça kullanarak bujiye zarar vermeden tırnakları üzerindeki kurumlar temizlenebilir.

Buji elektrotları, yanma odasına motor yağının girmesiyle ıslak yağlanmaya sebep olur. Yağlanmış buji, temizlenip kurulanır ve ayarı yapıldıktan sonra yerine tekrar takılarak kullanılabilir.

Buji elektrotları aşınmış, burun porseleninde çukurcuklar meydana gelmiş ve kirli kahverengi renge bürünmüş, yüzeylerde az oranda ince bir karbon tabakası oluşmuş olan buji görevini iyi yerine getirmiş fakat artık değişme vakitı gelmiş anlamına gelir. Standart bujilerin averaj kullanım süresi 10000/15000 km’dir Yenisiyle değiştirmek gerekir.

Buji kablolarının (yüksek gerilim kabloları) görevi, distribütördeki yüksek voltajlı akımın bujilere ulaştırılmasını sağlamaktır. Kablo izolesi zaman içinde özelliğini yitirerek yüksek voltajlı akımın, komşu buji kabloları üzerinden veya direkt şasiye kısa dönem yapmasına neden olur. Bu arıza, karanlıkta veya az ışık olan ortamlarda motor çalışırken gözle görülebilir. Bu durumda buji kablolarının değiştirilmesi gereklidir (Not: Buji kabloları değiştirilirken direnç farkını ortadan kaldırmak için bütün buji kabloları değiştirilmelidir.).

Motor üzerinden sökülen bujilerin durumuna bakılarak motor çalışması hakkında data edinilmesi mümkündür.

Ateşleme Sisteminin Bakımı

Ateşleme sistemi, benzinli motorlarda silindirlere alınan yakıt-hava karışımının tutuşturulması için sıkıştırma süreı sonuna doğru lüzumlu olan kıvılcımın oluşturulmasını elde eden sistemdir. Belli vakit ve çalışma aralıklarında ateşleme sistemi parçalarının periyodik bakımı yapılmalıdır.

Ateşleme sistemini oluşturan parçaların akü, kontak anahtarı, bobin, dağıtıcı, buji kabloları ve buji oldukları daha önce anlatılmışti. Bu parçaların bir kısmı belirli periyotlarda denetim edilmeli ve buji benzer biçimde bazı parçaları değiştirilmelidir. Aksi hâlde motor çekişinin düşmesine ve yakıt tüketiminin artmasına neden olur.

Yakıt Sisteminin (Dizel ve Benzinli) Bakımı

Dizel ve benzinli araçlar belli süre ve çalışma aralıklarında yakıt deposu, yakıt depo kapağı, yakıt filtresi, hava filtresi, karbon kanister, enjektörler, yakıt pompası, sistemdeki sensörler, bağlantı parçaları, boruları ve öteki yakıt sistemine ilişkin olan parçaların fiziki, elektriki ve sızıntı kontrolleri yapılır. Ayrıca belirli periyotlarda yakıt ve hava filtrelerinin değişimi ile birlikte diğer parçaların da periyodik kontrolleri yapılmalıdır.

Motor Havalandırma (pozitif Karter Havalandırma) Sisteminin Bakımı

Motor çalışırken yanma odasındaki yanmış hidrokarbonlar ve gazlar, segman ağız aralıklarından ve segmanlar ile silindir cidarları arasından kartere kaçar. Ek olarak karter içindeki motor yağının bir kısmı buharlaşarak motor parçaları üzerinden aşındırıcı etkiye neden olur.

Karter içindeki yağ buğuının ve yanma odasında gelen gazların karterden uzaklaştırılması gerekir. Bu nedenle motor havalandırma sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistemlere olumlu karter havalandırma sistemleri (PCV) (Positive crankcase ventilation system) de denir. PCV sistemi karter içindeki istenmeyen gazları emme sistemine dâhil eder. Böylece söz konusu gazlar yanma odasında yakılarak doğaya zarar vermeyecek hâle getirilir.

PCV valfi emme manifoldu içine gönderilen kaçak gaz miktarını motor yükünün durumuna göre doğru orantılı olarak denetim eder. Bu vaziyet, kaçak gaz miktarının emme manifoldundaki vakum gücü ile ters orantılı olarak kontrol edilmelidir. PCV sisteminin doğru şekilde çalışmaması durumunda hava-yakıt karışımı doğru olarak ayarlanmaz. Bu durum motorun verimsiz çalışmasına neden olur. Ek olarak karter iç basıncının yükselmesi sebebiyle yanan motor yağı miktarı artar.

Bu yüzden PCV valfinin, havalandırma hortumları ve bağlantılarının periyodik olarak denetim edilmesi gerekir.