Otomatik Vites Çeşitleri

Teknoloji insan yaşamını kolaylaştırmak adına her geçen dakika kendini yeniliyor. Otomotiv sektöründe de sürekli yenilenme yaşanıyor. Çıkan her yeni model de daha güçlü motorlar,daha konforlu sürüşler,daha düşük yakıt tüketimleri ve buna bağlı olarak düşük emisyon değerleri şeklinde biroldukça yenilik yaşamımıza giriyor.

Dünya ile paralel ülkemizde ise daha hızlı bir halde nüfus hızla artıyor. Buna bağlı olarak trafikteki araç sayısı her geçen gün artıyor. Otomobil üreticileri de boş durmuyor tabi. İnsanların trafikte geçirdikleri zaman da rahat etmeleri için yeni teknolojiler geliştiriyor.




Bir otomobilde konforun ana etmeni o otomobilin şanzımanıdır. Günümüzde çok çeşitli şanzıman kullanılmaktadır. Şimdi gelelim kuru fasülyenin yararlarına.

1.Manuel Şanzıman
Günümüzde 5 ve 6 ileri vitese sahip tipleri vardır.

2.Tam Otomatik Vites
Bu şanzıman tipinde motordan gelen güç şanzıman içinde bulunan yağ kanalları kullanılarak güç aktarımı yaptığından verimli değillerdir. Manuel vitesli veya çift kavramalı yarım otomatik vitesli çalgılara bakılırsa 100 km’de 1,5-2 lt daha çok yakıt tüketimine sahiptirler. Tork konvertörlü ıslak şanzıman olarak da bilinirler. Bakım maliyetli düşük,bakımları zamanında yapıldığında bozulma oranı en az olan şanzıman türüdür. Günümüzde bu tip şanzımanlar kullanılmamaktadır. Çünkü bu şanzımanları denetim eden bir beyin yoktur. Şöyle açıklamak gerekirse, DSG şanzımanlı çalgılarda 60 km hızla seyahat ederken vites 7’de olabiliyor. Çünkü bu şanzıman tipinde yer alan yazılım sürücünün gaza basma miktarına,aracın hızına ve daha bir çok parametreye nazaran hesaplama yapıp araç için en uygun vitesi seçiyorken tam otomotik vitesli araçların mekanik-hidrolik versiyonlarında böyle bir sistem olmadığından araç örneğin 75 km hıza ulaşmamışsa 4. Vitese geçmiyordu. Günümüzde artık bu tip otomatik şanzımanlar kullanılmıyor. Bunu yerine Elekro-Hidrolik versiyonları kullanılıyor. Bu Şanzıman tipinde vites geçişleri hissedilmez derecede konforlu. Bu şazıman tipinde Elekronik denetim ünitesi bulunur. Bu sayede aracın motor hızı, motor yükü, gaz pedalı konumu, taşıt hızı parametrelerine aynı anda bakılabilmekte ve araç en doğru viteste yürümektedir.

Günümüzde Honda, Hyundai, Kia, Mazda ve Opel şeklinde markaların dizel ve benzinli olarak çoğu güncel motor seçeneklerinde kullanılmaktadır.

3.CVT Şanzımanlar
Bu şanzıman tipinde sonsuz vites vardır. Senin otomobil kaç vites diye soranlara göğsünüzü gere gere benim arabam sonsuz ileri vitresli diyebileceğiniz şaznıman sahip.

Bu şanzıman tipinde iki kasnak arasında çelikten bir kayış bulunur. Bu kayışın bağlı olduğu kasnaklardan birinin çapı artarken ötekinin çapı azalır. Güç bu şekilde tekerlere iletildiğinden bu şanzıman tipinde sonsuz vites vardır. Oldukça verimli çalışmaktadırlar. Vites geçişi olmadığından son derece konforludurlar. Ancak iki kasnak arasındaki çelik halat çok ciddi güçlere maruz kaldığında makul kullanım ömürlerine sahiptirler. Günümüzde en düşük yakıt tüketimi hem şehir içi hem şehirler arası kullanımda en az yakıt tüketen şanzıman tipidir.

Günümüzde Nissan, Renault ve Toyota markalarının çoğu benzinli motor seçeneklerinde kullanmaktadır.

Markalar CVT’ye Verdikleri İsimler
Audi Multitronic
Nissan X-Tronic
Ford Durashift
Toyota Multidrive S
Nissan ve Subarı CVT

4.Tek Kavramalı Otomatik Şanzımanlar
Yarı otomatik vitesli enstrumanların doğum sancılarının yaşandığı dönemde ortaya çıkan şanzıman tipidir. Hatta Rizeli bir motor ustası kendi kuş gurubu otomobiline uyarlamıştı bu sistemi. Halk arasında bilinen adıyla Yarı Otomatik Robotize veya Otomatikleştirilmiş Manuel Şanzıman’dır.

Bu şanzıman tipinin manuel şanzıman tipinde tek farkı debriyajı denetim eden ayrı bir birimin olmasıdır. Bu sistemde vites geçişleri çok sarsıntılı olduğunda konforlu değillerdir. Ek olarak baskı balata fazlaca aktif kullanıldığından çabuk tükenme eğilimindedir. Bu şanzıman haiz araçlar eğimli yerlerde aracı kaçırmaktadır.

Günümüzde halen Peugeot, Citroen, Fiat benzer biçimde markaların çoğu Toyota’nın bazı güncel modellerinde kullanılmaktadır.

Markalar Yarı Otomatik Vitese Verdikleri İsimler
Fiat Dualogic
PSA Grubu (Citroen ve Peugeot) ETG ve Auto6R
Volkswagen Grubu ASG
Opel Easytronic
Toyota MMT ya da M/M (Multimode Manuel Transmission yada Multimode Transmission)
Honda i-shift

5.Çift Kavramalı Otomatik Şanzımanlar
Yarı otomatik şanzımanlar olarakta bilinirler. Günümüzde ne yaygın olarak kullanılan şanzıman tipidir. Bu şazımanı ilk kez VW 2003 senesinde Golf modelinde kullandı. DAha sonra her geçen gün güncellendi ve daha verimli ve konforlu hale geldi.

Bu şanzıman tipinde iki farklı kavrama kullanılır. Bu debriyajlardan biri 1 ,3,5,7 viteslerini kontrol ederken öteki debriyaj geri,2,4,6 viteslerini kontrol eder. Debriyajı denetim eden yazılım motor hızı, motor yükü, gaz pedalı konumu, taşıt hızı parametrelerine aynı anda bakılabilmekte ve araç en doğru viteste yürümektedir. Bu sayede manuel vitesli araçlardan bile daha az yakıt tüketimi elde edilmiş durumda.

Günümüzde Ford, Seat, Skoda, Volkswagen ve Volvo benzer biçimde markaların çoğu modellerinde, Renault ve Nissan markalarının dizel motor seçeneğine haiz modellerinde kullanılmaktadır.

Markaların Kullandıkları çiftkavramalı Şanzımanlara verdikleri adlar

Markalar Markalara gore çift kavramalı şanzımanlara verdikleri adlar
Volkswagen Grubu Markaları DSG
Audi S Tronic
Renault ve Nissan EDC (Efficient Dual Clutch)
Ford ve Volvo Powershift
Mercedes-Benz 7G-DCT
Kia DCT
Alfa Romeo TCT